" حجامت و اثرات درمانی آن از منظر معصومین (ع) و طب جاری "
جایگاه حجامت در طبّ سنتی و اسلامی
تمامی
بزرگان طبّ سنتی ایران از حجامت به عنوان یکی از ارکان مهم درمانی ذکــر
کرده اند . محــــمد زکریای رازی در کتاب "الحاوی" ، شیخ الرئیس ابوعلی
سینا در کتاب " قانون در طب "، سید اسمـاعیل جرجانی در کتاب " ذخیره
خوارزمشاهی" و عقیلی خراسانی در کتاب " خلاصهالحکمه فی مجـــمع الجوامع"
به شـیــــــوه گسترده ای پیرامون حجامت و کاربرد آن در درمان صحبت کرده
اند و از حجامت برای درمان بیـــــــــماریهای فراگیر و مهمی مانند سکته
قلبی ، مالیخولیا، سردرد های میگرنی و بخشی از بیماریهای پوستی بهره
میگرفتهاند.
در طبّ اسلامی و منابع مذهبی نیز توصیههای فراوانی به انجام حجامت شده است.
رسول اکرم (صلی االله علیه و آله و سلم ) و
ائمهاطهارعلیهم السلام خود حجامت میکرده اند و روش انجام آن را بیان
فرمودهاند و ویژگیهای درمانی آن را برشمرده اند. در این زمینه بیش از
پانصد روایت مطرح است که در کتاب «حجامت از دیدگاه اسلام» جمع آوری شده
است.
یکی از مهمترین روایاتی که در زمینه حجامت در منابع معتبر
روایی ذکر شده و در ذیــــل آیه یک ســــوره مبارکه اسری در تفسیر المیزان
و برخی از تفاسیر دیگر آمده است، حدیث زیر میباشد:
حضرت رسول اکرم(صلی االله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
"در
شب معراج ، وقتی که به آسمان هفتم صعود کردم ، بر هیچ ملکی از ملائک گذر
نکردم مگر اینکه گفتند یا محمد حجامت کن و امتت را به حجامت کردن امر
بفرما." ( 11 )
با یک چنین نگاه وسیع و عمـــیق و روش درمانی
همه سونگـر است که " علــــم طـــب در کنــــــــار علم دیـــــن " قرار
می گیرد که ( العلم علمان علم الابدان و علم الادیان) و می داند که خداوند
اول طبیب است و آنگاه پیامبران و خاتم شان رسول گرامی اسلام (ص) منتظر نمی
ماند که جامعه بیمار شود و دســت نیاز به ســـوی او دراز کنـــد ، قبل از
بروز بیماری اقدام به پیشگیری دردهای جامعه می کند. با تعلیم خداوندی انسان
را می شناسد و کلیه عوامل حاکـــم و مؤثـــر بر او را می دانــد. لذا برخی
از دستــــوراتش از جمله توصیه های طبی برای همه انسانها و همه زمانهاست.
بعضی از دستوراتــش برای سنی خاص یا جنس خاص یا فرد خاص یا فصــــل خاص
صادر می شود.
تمامی بزرگان طب سنتی ایران ازحجامت به عنوان
یکی از ارکان مهم درمانی ذکر کرده اند . محمد زکریای رازی در کتاب الحاوی ،
شیخ الرئیس ابوعلی سینا در کتاب قانون در طب ، سید اسماعیل جرجانی درکتاب
ذخیره خوارزمشاهی ، عقیلی خراسانی درکتاب خلاصه الحکمه فی مجمع الجوامع و
بسیاری دیگر از مشاهیر پزشکی طب سنتی و اسلامی به شیوه گسترده ای پیرامون
حجامت و کاربرد آن دردرمان امراض صحبت کرده اند و از حجامت برای درمان
بیماریهای فراگیر و مهمی مانند " سکته قلبی ، مالیخولیا ، سردردهای میگرنی و
بخشی از بیمایهای پوستی " بهره می گرفته اند . در طب اسلامی و منابع مذهبی
نیز توصیه های فراوانی به انجام حجامت شده است. رسول اکرم (ص) و ائمه
اطهار(ع) خود حجامت می کرده اند و روش انجام آن را بیان فرموده اند
وویژگیهای درمانی آن را برشمرده اند.
پیامبرخدا (ص): اگر خون درونتان به جوش می آید ، حجامت کنید ، چرا که خون ، گاه ممکن است دردرون شخص ، طغیان کند و وی را بکشد .(1)
ادامه مطلب ...
آشنایی با حجامت و فوائد و روشهای آن
حجامت چیست؟ چه فوائدی دارد؟ از
لحاظ علمی چه جایگاهی دارد؟ روش انجام حجامت چگونه است؟ و برخی سوالات
دیگر، مطالبی است که شاید برای شما هم جالب باشد.
حجامت یعنی چه؟
حجامت
اصطلاحا به روشی از خونگیری اطلاق میشود که جهت درمان بعضی از بیماریها
بکار میرود و دارای سابقه تاریخی هفت هزار ساله میباشد و به عنوان یک
سنت الهی در روایات و سیره پیامبران و ائمه اطهار(ع) مطرح گردیده و جزء
احکام امضائی اسلام است و در طب سنتی به عنوان رکن درمان به حساب میآید.
به
زبان علمی ازحجامت به (scarification؛wetcuppinq؛bloodiettinq؛drycuppinq)
تعبیر میشود که البته با توجه به مفاهیمی که ازدیدگاه اسلام به دست
میآید واژه های نامبرده کامل نیستند.
روش انجام حجامت چگونه است؟
پس
ازمعاینه و اخذ شرح حال از بیمار، موضعی که برای حجامت تعیین شده است
ضدعفونی گشته، سپس با لیوان حجامت که بصورت یکبارمصرف ساخته شده، به مدت
چند دقیقه بادکش میشود. بعد از ایجاد انبساط، چند خراش سطحی ایجاد
میگردد. آنگاه به تناسب وضعیت جسمی؛ بالینی وعروقی بیمار، در سه الی پنج
مرحله از وی خون گرفته میشود. این عملیات مجموعا در مدت حدود20دقیقه
انجام میشود که خون گرفته شده، حداکثر به 50تا70 سی سی بالغ میگردد. در
حجامت خشک مرحله خونگیری انجام نمیشود.
حجامت تا چه حد جنبه علمی دارد؟
تلاش علمی برای توجیه حجامت در جهان شروع شده است وتالیفاتی نیز در این زمینه منتشر گردیده است.
«حجامت
یک روش درمانی آزموده» حاصل پژوهشی است که آقای دکتر یوهان آبله درکشور
آلمان انجام داده است. برخی از متخصصین آمریکایی نیز تحقیقاتی در این موضوع
منتشر ساختهاند و یکی از کلینیکهای مجهز پژوهشی پیرامون حجامت در
آمریکا تاسیس گردیده و در حال بررسی علمی روی حجامت میباشد.
در برخی ازکشورهای آسیایی نیز اثر حجامت بر روی بیماریهای خاص مورد مطالعه قرارگرفته است وگزارش آن منتشر گردیده است.
در
دانشگاه شهید بهشتی ایران هم در سالهای 71-72 چند طرح پژوهشی پیرامون
حجامت اجرا گردیده است؛ از آن جمله «مقایسه خون ورید و خون حجامت از نظر
فاکتورهای بیوشیمیایی»؛ «مقایسه مواضع حجامت با مسیرمریدیانهای طب
سوزنی»؛ «بررسی تاثیر حجامت بر بیماریهای عصبی سردردهای میگرنی»؛ به صورت
پایان نامه دکتری میباشد.
«بررسی اثر حجامت بر سروتونین خون»
نیزپژوهشی دیگراست که در دانشگاه تهران در شرف انجام است وگزارش اولیه آن
در پنجمین کنفرانس بین المللی طب اسلامی در هندوستان در سال 1999ارائه
گردیده است. دانشجویان سال آخر پزشکی ورشتههای مرتبط؛ موضوعات متعددی را
در این زمینه به صورت پایان نامه تدوین کردهاند. پزشکان ومحققان عضو شده
ودرمان بیماری های گوناگون را با روش حجامت مورد تحقیق قرار دادهاند و
در این زمینه اطلاعات ارزشمندی را به دست آوردهاند.
حجامت
حجامت تا چه حد ارزش درمانی دارد؟
در
منابع طب اسلام و طب سنتی حجامت به عنوان یکی از ارکان مهم درمان
ذکرگردیده است و بیماریهای گوناگون را درمان میکند و به صورت اختصاصی در
منابع طب اسلامی به شکل پیشگیرانه درمان همه بیماریها شمرده شده است و در
مورد بیماریهای خاص درمان تمامی بیماریهای ناشی ازغلبه خون گفته شده است.
بوعلی سینا اعتقاد دارد صفرا و سودا نیز از طریق حجامت قابل دفع است.
ادامه مطلب ...