حجامت و اثرات درمانی آن از منظر معصومین (ع) و طب جاری

" حجامت و اثرات درمانی آن از منظر معصومین (ع) و طب جاری "

حجامت (Cupping)

        حجامت اصطلاحا" به روشی ازخونگیری اطلاق می شود که جهت درمان بعضی ازبیماریها بکار می رود و دارای سابقه تاریخی هفت هزارساله می باشد و به عنوان یک سنت الهی درروایات وسیره پیامبران وائمه اطهار(ع) مطرح گردیده وجزءاحکام امضائی اسلام است. درمنابع طب اسلام وطب سنتی حجامت به عنوان یکی ازارکان مهم درمان ذکرگردیده است وبیماری های گوناگون رادرمان می کند و به صورت اختصاصی درمنابع طب اسلامی به شکل پیشگیرانه درمان همه بیماریها شمرده شده است و درمورد بیماریهای خاص درمان تمامی بیماریهای ناشی ازغلبه خون گفته شده است . بوعلی سینا اعتقاد دارد صفرا و سودا نیز ازطریق حجامت قابل دفع است .

جایگاه حجامت در طبّ سنتی و اسلامی
          تمامی ‌بزرگان طبّ سنتی ایران از حجامت به عنوان یکی  از ارکان مهم  درمانی ذکــر کرده ‌اند . محــــمد زکریای رازی در کتاب "الحاوی" ، شیخ الرئیس ابوعلی سینا در کتاب " قانون در طب "، سید اسمـاعیل جرجانی در کتاب " ذخیره خوارزمشاهی" و عقیلی خراسانی در کتاب " خلاصه‌الحکمه فی مجـــمع الجوامع"  به شـیــــــوه گسترده ‌ای پیرامون حجامت و کاربرد آن در درمان صحبت کرده ‌اند و از حجامت برای درمان بیـــــــــماری‌های فراگیر و مهمی ‌مانند سکته قلبی ، مالیخولیا، سردرد های میگرنی و بخشی از بیماری‌های پوستی بهره می‌گرفته‌اند.

در طبّ اسلامی ‌و منابع مذهبی نیز توصیه‌های فراوانی به‌ انجام حجامت شده ‌است.

          رسول اکرم (صلی االله علیه و آله و سلم ) و ائمه‌اطهارعلیهم السلام خود حجامت می‌کرده ‌اند و روش انجام آن را بیان فرموده‌اند و ویژگی‌‌های درمانی آن را برشمرده ‌اند. در این زمینه بیش از پانصد روایت مطرح است که در کتاب «حجامت از دیدگاه ‌اسلام» جمع آوری شده‌ است.
        یکی از مهمترین روایاتی که در زمینه حجامت در منابع معتبر روایی ذکر شده و در ذیــــل آیه یک ســــوره‌ مبارکه اسری در تفسیر المیزان و برخی از تفاسیر دیگر آمده ‌است، حدیث زیر می‌باشد:
حضرت رسول اکرم(صلی االله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند:
"در شب معراج ، وقتی که به آسمان هفتم صعود کردم ، بر هیچ ملکی از ملائک گذر نکردم مگر اینکه گفتند یا محمد حجامت کن و امتت را به حجامت کردن امر بفرما." ( 11 )
          با یک چنین نگاه  وسیع و عمـــیق و روش درمانی همه سونگـر است که  " علــــم طـــب در کنــــــــار علم دیـــــن " قرار می گیرد که ( العلم علمان علم الابدان و علم الادیان) و می داند که خداوند اول طبیب است و آنگاه پیامبران و خاتم شان رسول گرامی اسلام (ص) منتظر نمی ماند که جامعه بیمار شود و دســت نیاز به ســـوی او دراز کنـــد ، قبل از بروز بیماری اقدام به پیشگیری دردهای جامعه می کند. با تعلیم خداوندی انسان را می شناسد و کلیه عوامل حاکـــم و مؤثـــر بر او را می دانــد. لذا برخی از دستــــوراتش از جمله توصیه های طبی برای همه انسانها و همه زمانهاست. بعضی از دستوراتــش برای سنی خاص یا جنس خاص یا فرد خاص یا فصــــل خاص صادر می شود.
           تمامی بزرگان طب سنتی ایران ازحجامت به عنوان یکی از ارکان مهم درمانی ذکر کرده اند . محمد زکریای رازی در کتاب الحاوی ، شیخ الرئیس ابوعلی سینا در کتاب  قانون در طب ، سید اسماعیل جرجانی درکتاب ذخیره خوارزمشاهی ، عقیلی خراسانی درکتاب خلاصه الحکمه فی مجمع الجوامع و بسیاری دیگر از مشاهیر پزشکی طب سنتی و اسلامی به شیوه گسترده ای پیرامون حجامت و کاربرد آن دردرمان امراض صحبت کرده اند و از حجامت برای درمان بیماریهای فراگیر و مهمی مانند " سکته قلبی ، مالیخولیا ، سردردهای میگرنی و بخشی از بیمایهای پوستی " بهره می گرفته اند . در طب اسلامی و منابع مذهبی نیز توصیه های فراوانی به انجام حجامت شده است. رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار(ع) خود حجامت می کرده اند و روش انجام آن را بیان فرموده اند وویژگیهای درمانی آن را برشمرده اند.
پیامبرخدا (ص): اگر خون درونتان به جوش می آید ، حجامت کنید ، چرا که خون ، گاه ممکن است دردرون شخص ، طغیان کند و وی را بکشد .(1) 

حجامت فواید و عوارض 1

حجامت ؛ فواید و عوارض 1

بوسیله حجامت خونهای آلوده و غیر قابل استفاده (مانند روغن سوخته وسایل نقلیه) از بدن خارج می شود. این خونها به مرور زمان در پشت و برخی دیگر از نقاط بدن جمع شده و در فرصتهای مناسب به تدریج توسط بدن خارج می شود اما عملکرد بدن در این زمینه بسیار کند است به گونه ای که به مرور زمان بر تراکم این خونهای آلوده افزوده می شود و سلامتی ما را تحت تاثیر قرار می دهد.

روش حجامت:
محل حجامت پشت کمر است. ابتدا بوسیله لیوان مکش مخصوص خونهای آلوده در نقطه خاصی جمع می شود و سپس توسط تیغ چند خراش سطحی ایجاد می شود. این کار هیچ دردی ندارد. سپس خونهای آلوده وارد لیوان شده و دور ریخته می شود. لیوان و تیغ حجامت استریل و یکبار مصرف می باشند.
فواید حجامت:
ثابت شده که حجامت برای حدود هفتاد بیماری اثرات پیشگیرانه و درمان کننده دارد. برخی از آثار درمانی و پیشگیرانه حجامت موارد زیر است:
افزایش کلسترول و دی گلیسیرید خون- دیابت غیر وابسته به انسولین- اوره بالا- فشار خون غیر طبیعی «بالا یا پایین» - غلظت خون بالا- مسمومیت غذایی و دارویی- سردرد میگرنی- تنگی رگها- اعتیاد به مواد مخدر- افسردگی- سنگینی سر- اسپاسم عضلانی- رشد ناکافی و کوتاهی قد- لاغری- واریس- کمر درد- آرتروزها- آکنه و بثورات پوستی- کهیر- آفت دهان- ریزش مو - پر مویی بدن- گر گرفتن بدن- تاری دید- خواب رفتگی و بیحسی عضلات- بیماریهای تناسلی زنان- ناهنجاریهای عصبی- کم اشتهایی- کم هوشی - فراموشکاری- جوش صورت- سکته قلبی- مالیخولیا- سرماخوردگی مکرر
عوارض جانبی:
حجامت هیچگونه عارضه ای برای بدن ندارد. اما این افراد می بایست از حجامت خودداری نمایند: زنان باردار- افرادی که در دوران قاعدگی قرار دارند- افرادی که مشکلات انعقادی خون دارند و بیماران هیموفیلی.
قبل از حجامت:
قبل از حجامت معده نباید خالی باشد- بدن خسته نباشد- مایعات بدن در حد مناسب باشد- نزد افرادی حجامت نمایید که پروانه حجامت مورد تایید وزارت بهداشت را دارا باشند- قبل از حجامت یک عدد انار میل نمایید- بهترین زمان برای حجامت در هفته طبق احادیث معصومین عصر دوشنبه است- از حجامت در صبح زود و بخصوص قبل از صبحانه جدا پرهیز نمایید- بهترین زمان برای حجامت در سال اوایل بهار و پاییز است.
بعد از حجامت:
تا ۱۲ ساعت بعد از حجامت از مصرف لبنیات مانند شیر - خامه- کره- پنیر- بستنی-ماست- دوغ- کشک و نیز غذاهای ترش مزه خودداری نمایید- مصرف عسل بلافاصله بعد از حجامت توصیه می شود- صبح روز بعد از حجامت محل حجامت را با آب خالی و بدون ماساژ و شامپو بشویید.